Jaaroverzicht 2022
Integraal is in 2025 het nieuwe normaal
Jaaroverzicht 2022
Elaa heeft ook het afgelopen jaar weer met passie en plezier voor én samen met opdrachtgevers gewerkt aan verschillende programma’s, projecten en initiatieven voor een betere gezondheid en welzijn van de inwoners van Amsterdam en Almere. In dit jaarverslag lees je wat we het afgelopen jaar hebben gerealiseerd binnen de thema’s Jeugd en Gezin, Mentaal Vitaal, Ouderen, Positief Gezond & Wel in de Wijk en een aantal overige projecten.
Inleiding
‘Integraal is in 2025 het nieuwe normaal’. Dat was de titel van ons jaarplan 2022. Het moet anders, bovenal ook: sámen. Eerste lijn, tweede lijn, sociaal domein en informele basis: we zullen moeten samenwerken, integraal, over alle scheidslijnen heen, zodat we elkaars kennis en expertises benutten en elkaar versterken in het belang van en voor de inwoner. Onze inzet is -sterker dan ooit voorheen- gebaseerd op een meerjarenperspectief.
Dat is noodzakelijk want voor het realiseren van een transitie van én in de zorg is ruim tijd nodig. En die transitie is essentieel gezien de onvermijdelijke stijgende zorgvraag die gepaard gaat met een toenemende arbeidskrapte in de zorg. Dat leidt tot een enorm continuïteitsvraagstuk waarop we als samenleving met elkaar een antwoord moeten vinden. We geloven erin dat dit de komende jaren ook de grote opgave zal blijven zijn.
Kijkend naar de toekomst
Niet langer zal ziekte en zorg centraal staan maar gezondheid en kwaliteit van leven. De beweging zal moeten worden gemaakt van ziekte en zorg, naar gezondheid en gedrag vanuit mens en maatschappij. Elaa wil als publieke organisatie haar bijdrage hieraan leveren. In ons strategisch meerjarenplan 2022-2025 hebben we drie leidende principes geformuleerd: preventie, positieve gezondheid en participatie van inwoners. Vanuit dit moreel kompas zijn we in staat om de basiszorg te versterken en domeinoverstijgende samenwerking tussen medisch en sociaal domein invulling te geven.
Door hierop in te zetten geloven we erin dat we impact maken en ervoor zorgen dat de zorg toegankelijk blijft voor die personen die dit ook daadwerkelijk nodig hebben zonder afbreuk te hoeven doen aan de kwaliteit als gevolg van schaarste. Zorg waar moet en dan ook echt weer kan.
Fimke Wiersma
bestuurder
Resultaten
Ook in 2022 hebben we intensief gewerkt aan mooie projecten voor verschillende opdrachtgevers binnen de vier thema’s. Daarnaast voeren we nog verschillende basistaken uit en zijn er projecten die niet onder een thema vallen. Dit kan zijn in opdracht van Zilveren Kruis gefinancierd vanuit ROS-gelden of extern gefinancierde opdrachten. Het zijn altijd opdrachten die aansluiten bij onze missie en visie.
Bij onze inzet blijft er uiteraard aandacht voor de kwetsbare groepen binnen onze thema’s jeugd en gezin, ouderen en mentaal vitaal. En voor alle kwetsbare groepen willen we dat zij ‘Positief Gezond & Wel in de wijk’ leven, ons vierde thema. Dit hebben wij waar mogelijk samen gedaan met de inwoners. Want hun stem moet een plek hebben in de maatschappelijke opgaven waar we voor staan.
Jeugd en Gezin
Elaa is betrokken bij veel projecten rondom jeugd en in veel overleggen die gaan over verdeling van de schaarse middelen, inkoop van jeugdhulp en de rol die eerstelijnsprofessionals kunnen nemen bij het eerder signaleren en breed kijken naar de context van gezinnen met (beginnende) problemen.
We hebben verantwoordelijkheid gepakt om de kansen voor kinderen om gezond op te groeien te verbeteren en fysieke, sociale en mentale achterstanden terug te dringen door het begeleiden van werkgroepen en ondersteunen van de lokale coalities Gezonde en Kansrijke Start in Amsterdam Noord, Zuidoost en Nieuw-West. Een begin is gemaakt met de ontwikkeling van een leerlijn voor alle professionals die te maken hebben met (aanstaande) ouders van jonge kinderen zodat de kennis en belangrijke uitgangspunten bij iedereen gelijk zijn.
Onder leiding van Elaa is binnen het programma Kansrijke Start in Almere door professionals gewerkt aan sociale eenzaamheid bij ouders en vroeger signaleren van (postpartum) depressie. Het eerstelijns MDO (multidisciplinair overleg) voor het inbrengen van complexe casuïstiek is verzelfstandigd en heeft een eigen voorzitter.
In november is een netwerkbijeenkomst Kansrijke Start georganiseerd met een opkomst van ruim 100 deelnemers met diverse achtergronden. Een bestuurlijke coalitie is gevormd met een intentieverklaring die tijdens de conferentie door onder andere de wethouder jeugd en gezin is ondertekend.
De Stuurgroep Jeugd van de Amsterdamse Huisartsenalliantie en Elaa heeft gewerkt aan samenwerking tussen huisartsen en OKT (twee bijeenkomsten voor OKT, wijkgroepbijeenkomsten met thema samenwerking OKT en huisarts). Er is kennis gemaakt met de nieuwe wethouder en afgesproken om halfjaarlijks bij te praten.
Ruim 80 zorgorganisaties uit Amsterdam, Amstelland en Almere hebben de krachten gebundeld om de komende jaren digitale gegevensuitwisseling te realiseren voor een betere geboortezorg. Dat doen ze onder de naam Babyconnect Amsterdam – Amstelland – Almere. Voor de implementatie heeft het ministerie van VWS subsidie toegekend.
Mentaal Vitaal
Onder de inwoners van Amsterdam en Almere is er een sterke toename van psychische klachten. Voor verschillende diagnoses zijn lange wachtlijsten en juist in de stadsdelen waar de meest complexe problematiek speelt ontbreekt passend aanbod. Door de wachtlijsten in de GGZ zijn huisartsenpraktijken genoodzaakt tot het bieden van overbruggingszorg. De stijgende zorgvraag in combinatie met het niet evenredig groeien van het GGZ-aanbod en budget vraagt om een andere aanpak.
Om onze ambitie te realiseren dat GGZ-cliënten in Amsterdam en Almere goede, toegankelijke zorg thuis en in hun nabije omgeving ontvangen werken we nauw samen met de GGZ–instellingen, gemeente Amsterdam en Almere, sociaal domein en Amsterdamse Huisartsenalliantie. In Almere is er een wekelijkse transfertafel opgezet waar verwijzers hulp kunnen vragen bij casuïstiek. In Amsterdam hebben we gezamenlijk ingezet op WegwijsGGZ. Dit initiatief gaat met patiënten op de wachtlijst in gesprek en helpt hen om passend hulpaanbod te vinden. Een behandeling in de GGZ is niet altijd de meest passende oplossing.
WegwijsGGZ experimenteert daarom in Amsterdam Zuidoost met een breed verkennend gesprek voor de verwijzing naar de GGZ. Door in een gesprek met een psycholoog en een maatschappelijk werker breed te kijken wat behulpzaam kan zijn, willen we ervoor zorgen dat GGZ-zorg beschikbaar blijft voor patiënten die dat nodig hebben. Met het ‘Bestuurlijk overleg wachttijden’, wordt gestreefd naar het verbeteren van samenwerking tussen de verschillende GGZ-instellingen en optimalisering van de behandeling.
Elaa is trekker in de AV&G coalitie mentale gezondheid. Als deelnemer aan de werkgroep preventie zetten we in op meer aandacht voor het verbeteren van mentale gezondheid. In de werkgroep werken we aan het verbeteren van de sociale en GGZ infrastructuur in de wijk. We werken samen aan een toekomstbestendig systeem om ervoor te zorgen dat GZZ-patiënten op tijd de benodigde zorg op maat krijgen. Om huisartsen te helpen hun weg te vinden in het GGZ-zorglandschap is door Elaa samen met de Amsterdamse Huisartsenalliantie een overzicht gemaakt waar je terecht kunt bij vragen.
Ouderen
In 2019 is de Amsterdamse Huisartsenalliantie gestart met het programma Beter Oud in Amsterdam. Als programmamanager geven wij inhoud en vorm aan het proces van het programma. Het programma is een succes, er doen 146 huisartsenpraktijken mee en er zijn bijna 48 fte POH-Ouderen aan het werk. Dit vertaalt zich in: betere zorg voor kwetsbare ouderen; betere samenwerking met en toegang tot professionals in het medisch en sociaal domein; meer tevredenheid van kwetsbare ouderen. Elk jaar voeren we een stedelijke monitoring uit zodat we een beeld hebben van het bereik en de resultaten na ruim vier jaar uitrol van het programma. Vanuit het programma Beter Oud in Amsterdam en Amsterdam Vitaal & Gezond zijn we betrokken bij het herstel van het zorgnetwerk dementie: het actieplan dementie én de verbinding met het sociaal domein.
Het afgelopen jaar hebben we ook inspirerende webinars en bijeenkomsten georganiseerd over onder andere Advance Care Planning en medicatiegebruik bij ouderen. Hier hebben ongeveer 150 POH-Ouderen en POH-Somatiek aan deelgenomen.
Met het ZonMw project ‘In gesprek met de burger’ heeft Elaa samen met huisartsen zes informatiebijeenkomsten georganiseerd voor ongeveer 90 patiënten over hun wensen in de laatste levensfase. Ouderen kwamen vaak samen met hun partner, zoon/dochter of mantelzorger. Verder nemen we deel aan de beleidsgroep van het netwerk palliatieve zorg Amsterdam/Diemen waar we werken aan de maatschappelijke opgave om mensen in de laatste levensfase zo goed mogelijk te ondersteunen bij de kwaliteit van leven.
In Amsterdam wordt geregeld dat huisartsen via zorgdomein laagdrempelig een getrainde specialist ouderengeneeskunde inschakelen voor een cognitieve screening bij eerste generatie migranten ouderen. Door deze screening in de eerste lijn aan te bieden, wordt gehoopt meer ouderen met cognitieve problemen te bereiken. Deze screening in de eerste lijn komt voort uit een samenwerking tussen de afdeling geriatrie van het OLVG, de Adviesgroep Ouderen van de Amsterdamse Huisartsenalliantie, het Netwerk Ouderengeneeskunde Amsterdam en Elaa.
In Almere loopt het netwerk Kleurrijk Almere, ondersteund door Elaa. Naast een inspirerend interview met Koos Bartels in onze Special Ouderen 2022, heeft er in december een conferentie netwerk Kleurrijk Almere plaatsgevonden. Deelnemers zagen de indrukwekkende theatervoorstelling ‘Yemma, een zorg voor morgen‘ door Yahya Gaier naar het bekroonde boek van Mohammed Benzakour, over de zorg voor zijn moeder. Deelnemers gingen vervolgens met elkaar in gesprek over de ondersteuning voor ouderen met een migratieachtergrond in Almere.
Passende en herkenbare en aanspreekbare wijkverpleging is een belangrijk thema in het platform wijkverpleegkundige zorg onder voorzitterschap van Elaa. In opdracht van Amsterdam Vitaal & Gezond geven we samen met de GGD vorm aan (paramedische) netwerken rond valpreventie om dit een logisch onderdeel te maken van het werk van de professionals in de eerste lijn.
Positief Gezond & Wel in de Wijk
De focus ligt op het verbeteren van de multidisciplinaire samenwerking in de wijk: tussen zorgverleners onderling en tussen zorgverleners die in het medisch én sociaal domein werken. Daarbij hebben we in het bijzonder aandacht voor positieve gezondheid en gezondheidsverschillen.
Paramedische zorg
Naast de diëtisten en de fysiotherapeuten vormen nu ook de ergotherapeuten een juridische entiteit en zijn de logopedisten bezig met de puntjes op de i te zetten. Daarboven heeft het Amsterdams Paramedisch Platform (APP) zich verder doorontwikkeld. In 2022 werd duidelijk dat het ook voor het APP zinvol is om een entiteit te vormen; doel is om dat uiterlijk in Q2-2023 gerealiseerd te hebben.
In Almere heeft het Paramedisch Platform Almere (PPA) zich ook doorontwikkeld. Er zijn vergaande vorderingen gemaakt met het vormen van een juridische entiteit en opzetten van een website die ook in Q2-2023 worden opgeleverd. Naast het maken van deze noodzakelijke proces- en structuurstappen zijn beide platforms zich meer gaan beraden op de inhoud.
Eind 2022 hebben we een enquête uitgezet onder de paramedici om hen op een aantal items te bevragen die raken aan hun werk. Begin 2023 heeft Elaa de Special Paramedi uitgebracht met artikelen over de netwerken, de resultaten uit de enquête en een artikel naar aanleiding van een gesprek tussen paramedici en Zilveren Kruis inkoper paramedische zorg.
GLI in Amsterdam
Er werden onder andere twee goed bezochte en goed gewaardeerde webinars georganiseerd voor huisartsen en praktijkondersteuners. Het netwerk van de GLI-coaches is verstevigd door het maken van betere gezamenlijke onderlinge afspraken. Dat heeft geleid tot meer betrokkenheid.
Omdat de GLI voor mensen met een lage sociaaleconomische positie niet altijd een passende interventie is, en omdat zorgverleners inwoners uit deze doelgroep wel graag willen verwijzen naar een beweegaanbod is eind 2022 een pilot ‘Sociaal Medisch Beweegnetwerk‘ uitgevoerd in Slotermeer. Doel is dat een inwoner wordt verwezen naar iemand die een triage kan doen met betrekking tot de beweegbehoefte van die Amsterdammer én met betrekking tot de sociaal-maatschappelijke factoren die hem belemmeren te bewegen en/of dat duurzaam vol te houden. De resultaten volgen in 2023 en worden meegenomen voor implementatie door de AV&G coalitie Chronisch zieken.
Krachtige Basiszorg
Twintig praktijken leverden een plan in, waarna acht praktijken deze extra financiering konden ontvangen. De meeste praktijken besteden het budget aan een vijftien minuten spreekuur, een praktijkondersteuner Welzijn, scholing in een persoonsgerichte aanpak en uitbreiding van de samenwerking met zorg- en welzijnsorganisaties in de wijk.
Als projectleider zorgt Elaa voor een structuur van onderlinge kennisuitwisseling, kennisdeling met andere steden, waar gewenst training, scholing en inspiratiebijeenkomsten én het monitoren van activiteiten en resultaten.
Stedelijke Basisset afspraken samenwerking sociaal-medisch domein
Wijktours
Het doel van de wijktour is om de samenwerking tussen huisartsen, praktijkondersteuners en sociaal maatschappelijke organisaties in de wijk te verbeteren. Op die manier kan de huisarts en praktijkondersteuner beter vragen van cliënten waar mogelijk in het sociaal domein laten landen.
Alhoewel huisartsen aangaven dat zij wijktours een waardevolle activiteit vinden, was de animo voor deelname aan deze wijktours wat lager dan gebruikelijk. Men gaf aan er niet of nauwelijks tijd voor te kunnen vrijmaken. De wijktours die werden georganiseerd zijn erg goed gewaardeerd.
In 2023 zetten we de wijktours voort, waarbij we met de huisartsen bespreken op welke wijze hun deelname het best mogelijk is.
Overige projecten
Elaa werkt voor én samen met opdrachtgevers aan verschillende programma’s, projecten en initiatieven voor een betere gezondheid en welzijn van de inwoners van Amsterdam en Almere. Naast onze inzet op de vier thema’s voeren we ook nog andere projecten uit. Ieder vraagstuk vraagt om een afstemming van onze rol, die zelfs tijdens een traject kan variëren.
Zo zetten we ons onder andere in als programmamanager, procesbegeleider, projectleider, adviseur, trekker, aanjager en voorzitter bij diverse actuele vraagstukken en thema’s.
Wij initiëren, organiseren en begeleiden gezondheidsprogramma’s met als doel een betere (ervaren) gezondheid voor de inwoners, tegen lagere kosten en dichtbij huis. Vanuit Elaa bekijken we samen met de betrokken organisaties welke aanpak het beste aansluit bij de fase waarin de samenwerking zich bevindt. Uitgangspunten zijn Positieve Gezondheid en Triple/Quadruple Aim.
Wij initiëren, organiseren en begeleiden gezondheidsprogramma’s met als doel een betere (ervaren) gezondheid voor de inwoners, tegen lagere kosten en dichtbij huis. Vanuit Elaa bekijken we samen met de betrokken organisaties welke aanpak het beste aansluit bij de fase waarin de samenwerking zich bevindt. Uitgangspunten zijn Positieve Gezondheid en Triple/Quadruple Aim.
Een project kenmerkt zich door een geheel van samenhangende activiteiten met een duidelijk begin- en eindpunt in de tijd. De projectleider is verantwoordelijk voor het succesvol realiseren van projecten. Stuurt het projectteam aan en heeft oog voor (de belangen van) alle betrokken partijen. De projectleider van Elaa heeft een groot netwerk en veel kennis van zorg en welzijn in Amsterdam en Almere.
Daar waar het gaat om veranderprocessen, het realiseren van analyses en doelstellingen, het oplossen van simpele of complexe vraagstukken, kan Elaa een procesbegeleider leveren. Een procesbegeleider kan processen onafhankelijk begeleiden omdat Elaa geen direct belang heeft bij de uitkomst. De procesbegeleider luistert wat alle partijen nodig hebben om het gewenste resultaat te bereiken en is verantwoordelijk voor het op tijd aangeven wanneer, wat, door wie gedaan wordt. De procesbegeleider van Elaa heeft kennis van de (eerstelijns)zorg, het sociaal domein en Amsterdam en Almere.
Positief Gezond Almere
In opdracht van Zorggroep Almere en het Flevoziekenhuis is Elaa in de rol van procesbegeleider en adviseur betrokken Positief Gezond Almere, een netwerk van zorg- en welzijnspartijen, de verzekeraar, gemeente en de patiëntenorganisatie.
Amsterdamse Huisartsenalliantie (AHa)
Ze hebben de ambitie om de onderlinge samenwerking en die met hun partners in het medisch en sociaal domein te verbeteren. Dit moet leiden tot goede, doelmatige zorg voor de inwoners van Amsterdam e.o. en tot een efficiënt gebruik van zorg. Elaa ondersteunt bij het functioneren en het behalen van de doelstellingen uit het regioplan door:
- het organiseren en faciliteren van het Algemeen Bestuur, Dagelijks Bestuur en overige relevante overleggen;
- het optimaal afstemmen van de activiteiten van onder andere de Amsterdamse Huisartsenalliantie, Amsterdam Vitaal & Gezond en Elaa;
- de verschillende onderdelen (thema’s, stuurgroepen, initiatieven, etc) te richten naar de opgestelde doelen.
Achterstandsondersteuningsfonds (AOF)
Achterstands-ondersteunings-fonds (AOF)
Inventarisatie & Makelpunt huisvestingsproblematiek huisartsen
Inventarisatie & Makelpunt huisvestings-problematiek huisartsen
Kennis & Inspiratie
Jaarplan 2023
Integraal is het helemaal
We komen steeds dichterbij bij ons wenkend perspectief dat in 2025 integraal het nieuwe normaal is. Sterker nog: landelijk is er een Integraal Zorg Akkoord (IZA) afgesproken. De titel van ons jaarplan 2023 ‘Integraal is het helemaal’ zal jullie dan ook niet verbazen.
In ‘Integraal is het helemaal’ zit ook een verwijzing en een boodschap. We moeten het samen blijven doen, alleen dan komen we tot betere interventies met elkaar. Dat maakt het werk of de opgave leuker en zinvoller waardoor een grotere impact is te realiseren. Wat we zien en wat we lezen is dat het belangrijker wordt om de zorgvraag overeind en toegankelijk te houden voor die kwetsbare groepen die het het hardst nodig hebben. Dit vraagt om transformatie van de gedachte dat ziekte en zorg niet langer centraal staan maar gezondheid en kwaliteit van leven. In de wijk wordt de gezondheid en het welzijn van de inwoners van Amsterdam en Almere verbeterd, ongeacht of je nu jong of oud bent of alles daar tussen in.
Dit vertaalt zich voor de doelgroep thema’s naar de volgende ambities:
- Alle kinderen groeien gezond en veilig op. Ook al groeien ze op in een kwetsbaar gezin.
- Mensen met mentale problemen krijgen zorg op maat en op tijd en er wordt meer ingezet op het voorkomen en verergeren van psychische klachten door het versterken van de mentale weerbaarheid van de populatie.
- Ouderen ontvangen de juiste zorg op de juiste plek.
- In toenemende mate gebruiken zorg- en hulpverleners in het medisch en sociaal domein het concept van Positieve Gezondheid.
Om de zorg en welzijn voor de inwoners van Amsterdam en Almere te verbeteren zijn voor de komende jaren een aantal zaken van belang om dit mogelijk te maken: versterken van de basiszorg; realiseren van domeinoverstijgende samenwerking; inzet op preventie. Binnen Elaa zijn dit dan ook de programmalijnen die op ieder thema van toepassing en belang zijn om de ambities en strategische doelen te realiseren. Dit doen wij niet alleen maar ook daadwerkelijk samen met de burger. Elke adviseur zal in twee projecten de inwoner(s) betrekken.
Ook dit jaar zullen wij ons maximaal inspannen om samen met onze partners én inwoners van Amsterdam en Almere te zorgen dat we een stap dichterbij komen in het realiseren van onze gezamenlijke ambities.
